Otwórz schowek Brak ulubionych odcinków
Mrówki - biochemiczne roboty (?) tworzące superorganizmy (?) | Igor Siedlecki

Mrówki – biochemiczne roboty (?) tworzące superorganizmy (?) | Igor Siedlecki

nr 223
Pobierz Dodaj do ulubionych

Udostępnij odcinek

nr 223
Pobierz Dodaj do ulubionych

Udostępnij odcinek

Dodaj do ulubionych
Pobierz odcinek

Udostępnij odcinek

Zobacz notatnik z odcinka
Igor Siedlecki

Igor Siedlecki

Pracuje w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Zainteresowania badawcze: interakcje grzybów i owadów społecznych, ekologia i biologia rudych mrówek leśnych, ekologia i biologia przedstawicieli typu Mucoromycota, taksonomia i systematyka grzybów.

Sprzątają nasze miasta z odpadków organicznych, mieszają i napowietrzają glebę, roznoszą nasiona roślin, kontrolują populację przeróżnych owadów. Pełnią nieraz bardzo wyspecjalizowane funkcje, przez całe życie się uczą i jest ich na świecie bardzo dużo: aż 16 tysięcy gatunków, a na jednego człowieka przypada ich około 2,5 miliona osobników. Bohaterkami dzisiejszego odcinka są mrówki. Opowiada o nich Igor Siedlecki, mykomyrmekolog (czyli specjalista od grzybów i mrówek) z Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego.

Wbrew pozorom, mrówki są bardzo różne. Są gatunki mrówek, których robotnice pełnią przez całe życie jedną, określoną funkcję, do której dostosowane jest ich ciało (np. mrówki-wojowniczki z większą niż standardowa głową). U gatunków, które żyją w Polsce, np. u znanej z wielkich mrowisk w lasach rudnicy, wygląda to jednak inaczej. Robotnice zyskują z wiekiem wiedzę (tak, uczą się!) i umiejętności, dzięki którym przyjmują coraz bardziej niebezpieczne funkcje. Zaczynają od opiekowania się larwami w bezpiecznym wnętrzu mrowiska, z czasem zaczyna budować mrowisko, a jeszcze później wychodzić na zewnątrz, by zdobywać pożywienie i bronić koleżanek. Tak jest, na leśnych ścieżkach spotykacie wyłącznie mądre, doświadczone, starsze mrówki!

Badanie gatunku tak odmiennego od nas samych jest trudne i fascynujące. – My dopiero zaczynamy lepiej je rozumieć – opowiada mój gość. Mrówki nie kierują się takim instynktem jak większość innych zwierząt: potrzebą przekazania swoich indywidualnych genów. Nie wiemy dlaczego. Dawniej badacze uważali, że to ze względu na bliższe niż np. u ludzi krewniactwo: wszystkie robotnice w mrowisku są siostrami, mają identyczny zestaw genów ojca i połowę genów po matce. Teraz wiadomo już, że to może być bardziej skomplikowane: królowa wprawdzie tylko raz pobiera materiał genetyczny na wszystkie jajka, które złoży w życiu, ale może pobrać go od wielu samców naraz, a robotnice też potrafią składać jajka, choć niezapłodnione (z takich jajek wykluwają się samce). Być może to po prostu kwestia ewolucyjna: współpraca daje lepsze rezultaty rozrodcze niż rywalizacja.

W odcinku usłyszycie też o tym, po co naukowcy naklejają na mrówki kody QR i przyczepiają im malutkie szczudła, w jakich okolicznościach mrówki uśmiercają się nawzajem, jak hodują mszyce, a jak grzyby, i jakie są korzyści z wydzielania mrówczego zapachu, kiedy nie jest się mrówką. Fascynujący jest ten świat!

Dodane:

Notatki do odcinka

Koniecznie zobaczcie piękne zdjęcia mrówek Kamila Stajniaka:  ant-photo.eu

Artykuł m. in. Igora Siedleckiego o odkryciu nowego gatunku wyizolowanego z kieszonki policzkowej mrówki ćmawej, Fungal Biology

Wykład o bioróżnorodności wewnątrz mrowisk:

Igor Siedlecki

Igor Siedlecki

Pracuje w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Zainteresowania badawcze: interakcje grzybów i owadów społecznych, ekologia i biologia rudych mrówek leśnych, ekologia i biologia przedstawicieli typu Mucoromycota, taksonomia i systematyka grzybów.

Obserwuj Radio Naukowe

Borowiki to tylko wierzchołek góry grzybowej. Mykologiczna opowieść wigilijna | dr hab. Marta Wrzosek
Nr 5
35:54
701
35:54
701
Dodaj do ulubionych
Pobierz odcinek

Udostępnij odcinek

Życie na ostro wśród sielskich kwiatów. Wiosenny podcast o zapylaczach | prof. Piotr Bębas
Nr 40
1:03:18
741
1:03:18
741
Dodaj do ulubionych
Pobierz odcinek

Udostępnij odcinek

Owady – osobliwi przybysze z prawiecznych czasów | prof. Edyta Buczyńska, prof. Paweł Buczyński
Nr 154
57:06
1,9 tys.
57:06
1,9 tys.
Dodaj do ulubionych
Pobierz odcinek

Udostępnij odcinek

Bociany – wszystko, co chcieliście i czego wolelibyście o nich nie wiedzieć | Adam Zbyryt
Nr 103
52:28
1 tys.
52:28
1 tys.
Dodaj do ulubionych
Pobierz odcinek

Udostępnij odcinek

Ulubione

Skip to content