Z fizyką kwantową przyszła możliwość przetwarzania informacji w inny sposób. W szczególności jeśli chodzi o ochronę danych – mówi w Radiu Naukowym prof. Artur Ekert, współtwórca kryptografii kwantowej, pracujący na University of Oxford i National University of Singapore.

– Budując bezpieczeństwo szyfru na bazie praw fizyki odchodzimy od pewnego stereotypu, że to wszystko jest matematyka, że to abstrakcyjna rzecz. Komunikacja ma zawsze nośnik fizyczny – podkreśla. Nośnik podlegający prawom fizyki. A takie myślenie wcale nie jest oczywiste. – Klasyczna teoria informacji w jakiś sposób wyabstrahowała fizykę – przypomina.

Tymczasem młodego Artura Ekerta, doktoranta, fascynowała zarówno mechanika kwantowa, jak i kwestie szyfrowania informacji. Aż w 1991 roku połączył obie dziedziny i zaproponował wykorzystanie zjawisk kwantowych do kryptografii. Jak sam dziś przyznaje, był dość niepewny swojego pomysłu. Rzecz była nowa. Dopiero od recenzenta pracy dowiedział się, że kilka lat wcześniej na podobny trop wpadli Charles Bennett i Gilles Brassard (choć ich propozycja była inna). Czy zatem Nagrodę Nobla, często dla prof. Ekerta prognozowaną, odbiorą we trójkę? – Uważam, że wielu osobom ta nagroda należy się bardziej niż mnie – mówi skromnie.

Skąd się bierze przypadek?

Czym Artur Ekert zajmuje się dziś? – Wydaje mi się, że trzeba uczyć się czegoś nowego. Moje zainteresowania kryptografią kwantową przez jakiś czas trochę zanikły i zacząłem się interesować głównie tym, z czego bierze się przypadkowość. Zawsze bardziej mnie interesowały problemy podstawowe bardziej niż zastosowania – mówi. Choć za chwilę przyznaje: – Postęp w technologiach powoduje, że kryptografia powraca w sferę moich zainteresowań.

W odcinku rozmawiamy również o aktualnych zmaganiach intelektualnych prof. Ekerta (czy matematyk może zaufać dowodowi matematycznemu, który pokaże mu komputer kwantowy), o znaczeniu kryptografii kwantowej dla bezpieczeństwa publicznego, o zainteresowaniu tą technologią mrocznych sił, a także o tym, czy to fajnie być fizykiem w latach 20. XXI wieku. Jest też o wspólnej koncepcji z prof. Andrzejem Draganem, dopuszczającej perspektywę nadświetlnego obserwatora. 

Polecam serdecznie ten odcinek – uwaga! Na YouTube wyjątkowo również z wizją!

Obiecane w rozmowie linki:

Do kanału na YT prof. Ekerta: https://www.youtube.com/c/ArturEkert

Do jego wykładu z okazji 40-lecia Centrum Fizyki Teoretycznej PAN: https://www.youtube.com/watch?v=-x4zlTEksQc